Δωρεά γαμετών
-
Δωρεά ωαρίων
Για όλο και περισσότερες γυναίκες η δωρεά ωαρίων είναι ο μόνος τρόπος επίτευξης της πολυπόθητης εγκυμοσύνης.
Καταστάσεις που η δωρεά ωαρίων θα φανεί χρήσιμη είναι:
-
Πρώιμη ανεπάρκεια ωοθηκών και πρώιμη εμμηνόπαυση.
-
Γενετικές ανωμαλίες, όπως το σύνδρομο Turner.
-
Ιστορικό αμφοτερόπλευρης ωοθηκεκτομής (χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών).
-
Ωοθηκική ανεπάρκεια μετά από χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
-
Πολλαπλές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης.
-
Γυναίκες σε μεγάλη αναπαραγωγική ηλικία (>40 ετών).
-
Γυναίκες με μειωμένο απόθεμα ωαρίων (ωοθηκικό φορτίο).
-
Γυναίκες με χαμηλή ποιότητα ωαρίων ή εμβρύων σε προηγούμενες προσπάθειες IVF.
-
Γυναίκες με κληρονομικό νόσημα (χρήση δανεικών ωαρίων με σκοπό την αποφυγή μετάδοσης του νοσήματος στο έμβρυο).
Η δωρεά ωαρίων συχνά αποτελεί ταμπού. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι είναι μία ανώνυμη διαδικασία (η δότρια δε γνωρίζει τη λήπτρια και αντίστροφα) κατά την οποία η δότρια δωρίζει τα ωάριά της στο ζευγάρι των ληπτών .
Τα ωάρια γονιμοποιούνται με το σπέρμα του συζύγου της λήπτριας και τα έμβρυα που προκύπτουν από τη γονιμοποίηση μεταφέρονται στη μήτρα της λήπτριας . Η δότρια υποβάλλεται σε πρωτόκολλο διέγερσης ωοθηκών ώστε να παραχθούν ωάρια και κατόπιν γίνεται η συλλογή τους με τη διαδικασία της ωοληψίας. Αντίστοιχα και η λήπτρια υποβάλλεται σε πρωτόκολλο προετοιμασίας του ενδομητρίου για να ακολουθήσει η εμβρυομεταφορά.
Πώς γίνεται η επιλογή της δότριας ;
Το βασικότερο κριτήριο για την επιλογή μιας δότριας είναι η ηλικία της (<30 ετών). Από μελέτες έχει αποδειχθεί πως όσο νεότερη είναι η δότρια τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες επίτευξης γονιμοποίησης και εγκυμοσύνης με τα ποσοστά να κυμαίνονται ως εξής :
-
δότρια 20-22 ετών → 59,1 %
-
δότρια 26-28 ετών → 45,9%
-
δότρια 32-34 ετών → 30,5%
Λαμβάνεται ένα πλήρες ιατρικό, κοινωνικό και οικογενειακό ιστορικό από την υποψήφια δότρια και της γίνονται λεπτομερείς εξετάσεις για τη γενικότερη κατάσταση της υγείας της αλλά και πιο συγκεκριμένα για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα ή μη νοσήματα (σύφιλη , AIDS , χλαμύδια, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C κ.α.) Στο Κέντρο μας γίνεται πάντα εξέταση καρυότυπου (γεννητικού υλικού) της υποψήφιας δότριας καθώς και έλεγχος κυστικής ίνωσης.
Μία υποψήφια δότρια θα απορριφθεί εφόσον:
α) κάνει ενδοφλέβια χρήση φαρμάκων για μη θεραπευτικούς σκοπούς.
β) διαπιστωθεί από το ιστορικό της ότι η σεξουαλική της συμπεριφορά την καθιστά υψηλού κινδύνου για να είναι φορέας σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.
γ) είχε γνωστή θεραπεία για σύφιλη ή γονόρροια τους τελευταίους δώδεκα μήνες.
δ) έχει υποστεί μεταμόσχευση οργάνου.
ε) έχει ιστορικό σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας.
Το ζευγάρι των ληπτών μετά τη λήψη ενός εκτενούς ιστορικού από τον ειδικό ιατρό γονιμότητας πραγματοποιεί και εκείνο μια σειρά από εξετάσεις .
Η εκτίμηση της κατάστασης της λήπτριας ξεκινά από την εκτίμηση της ενδομήτριας κοιλότητας (όπου μεταγενέστερα θα γίνει η εμφύτευση) με γυναικολογικό υπερηχογράφημα, υστεροσαλπιγγογραφία (HSG) αν αυτό κριθεί απαραίτητο ή ακόμη και υστεροσκόπηση εφόσον υπάρχουν ενδείξεις. Στη συνέχεια η λήπτρια εξετάζεται και εκείνη για νοσήματα όπως η σύφιλη , το AIDS , η Ηπατίτιδα Β και C κ.α. ενώ διενεργείται και ο συνήθης προγεννητικός έλεγχος.
O σύζυγος, του οποίου το σπέρμα θα χρησιμοποιηθεί για να γονιμοποιηθούν τα ωάρια της δότριας, θα πρέπει να κάνει ένα πλήρες σπερμοδιάγραμμα και καλλιέργεια σπέρματος για την εντόπιση μικροβίων. Επίσης θα πρέπει και ο σύζυγος να ελεγχθεί με τη σειρά του για μεταδιδόμενα νοσήματα όπως η σύφιλη, AIDS, Hπατίτιδα Β και C κλπ.
Το ζευγάρι μπορεί να επιλέξει να δει ειδικό ψυχολόγο πριν την έναρξη της θεραπείας. Η διαδικασία ξεκινά με την έγγραφη συναίνεση της δότριας αλλά και του ζεύγους ληπτών, όπως ορίζεται από τη σχετική νομοθεσία.
-
Δωρεά σπέρματος
Σε περιπτώσεις που η υπογονιμότητα του ζεύγους οφείλεται σε πολύ χαμηλής ποιότητας σπέρμα ή σε ανυπαρξία σπέρματος (αζωοσπερμία) η χρήση δανεικού σπέρματος από ανώνυμο δότη μπορεί να δώσει τη λύση. Η χρήση δότη σπέρματος είναι ευρέως χρησιμοποιημένη και ασφαλής παγκοσμίως.
Η απόφαση για το ζευγάρι να χρησιμοποιηθεί δανεικό σπέρμα είναι πολλές φορές δύσκολη και απαιτεί καλή ενημέρωση και ενδεχομένως ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό. Από τη στιγμή που ληφθεί η απόφαση, τις περισσότερες φορές η προσπάθεια θα καταλήξει με το ζευγάρι να πάρει στην αγκαλιά το δικό του μωρό!
Επιλογή δότη
Το ζευγάρι ληπτών έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει σε ποια τράπεζα σπέρματος θα απευθυνθεί αλλά και τα κριτήρια του δότη που θα χρησιμοποιήσει. Το κέντρο μας συνεργάζεται με διάφορες τράπεζες σπέρματος τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Πληροφορίες σχετικά με τα σωματικά και φυλετικά χαρακτηριστικά, ηθικό ιστορικό, μορφωτικό επίπεδο, επαγγελματική εξέλιξη αλλά και το γενικότερο ιατρικό ιστορικό πρέπει να είναι διαθέσιμα.
Τρόποι χρήσης σπέρματος δότη
Το σπέρμα ενός δότη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικές θεραπείες υπογονιμότητας. Το σπέρμα του δότη μπορεί να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να γονιμοποιηθεί ένα ωάριο απευθείας μέσα στο σώμα της γυναίκας, όπως στην περίπτωση της ενδομήτριας σπερματέγχυσης (IUI) ή στο εργαστήριο στην περίπτωση της κλασσικής εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) ή μικρογονιμοποίησης ( ΙCSI) .
Πότε ενδείκνυται η χρήση σπέρματος δότη
Η χρήση σπέρματος δότη ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου :
-
Το σπέρμα του συντρόφου παρουσιάζει σοβαρά παθολογικές παραμέτρους όπως αυξημένο ποσοστό κατάτμησης DNA.
-
Το σπέρμα που παράγεται δεν είναι ικανό να γονιμοποιήσει φυσιολογικά (μειωμένη κινητικότητα, μειωμένος αριθμός, μη φυσιολογική μορφολογία κ.λπ) και η μικρογονιμοποίηση (ICSI) δεν βοήθησε σε μία – δύο προσπάθειες.
-
Υπάρχει μεγάλο ρίσκο μετάδοσης κληρονομικής ασθένειας όπου η προεμφυτευτική διάγνωση δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική.
-
Ο σύντροφος έχει υποστεί απολίνωση των σπερματικών πόρων (βασεκτομή – στείρωση).
-
Πολλαπλές προσπάθειες που οφείλονται σε κακή ποιότητα σπέρματος.
-
Ζευγάρια του ιδίου φύλου (δύο γυναίκες).
Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας χρησιμοποιώντας σπέρμα δότη;
Στις περιπτώσεις που το μόνο πρόβλημα που προκαλεί υπογονιμότητα στο ζευγάρι είναι το παθολογικό σπέρμα του συντρόφου και η ηλικία της συντρόφου είναι έως 37 ετών, χωρίς κανένα πρόβλημα από τον έλεγχο που έχει προηγηθεί, τα ποσοστά επιτυχίας για σύλληψη και εγκυμοσύνη με χρήση σπέρματος δότη είναι πολύ υψηλά.
Στις περιπτώσεις που η γυναίκα παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα γονιμότητας (π.χ. πρόβλημα ωορρηξίας, ενδομητρίωση, κ.τ.λ.) έχουμε χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας, αναλόγως του προβλήματος κάθε φορά.
Τα ποσοστά επιτυχίας είναι της τάξης του 60-80% σε νεότερες γυναίκες, αφού ολοκληρωθεί η προσπάθεια. Μπορεί να χρειαστεί και δεύτερος κύκλος διέγερσης σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν χρησιμοποιώντας σπέρμα δότη;
Αν γίνει χρήση σπέρματος από εγγεγραμμένο δότη πιστοποιημένης τράπεζας, το όποιο ρίσκο ελαχιστοποιείται, καθώς:
-
Οι δότες που έδωσαν σπέρμα σε μία πιστοποιημένη τράπεζα θα πρέπει πρώτα να έχουν απαντήσει σε μία σειρά από ερωτήσεις οι οποίες είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να υπάρχει η διαβεβαίωση ότι είναι κατάλληλοι.
-
Οι πιστοποιημένες τράπεζες σπέρματος καλούνται να ελέγχουν τόσο το ιστορικό υγείας του κάθε δότη όσο και της οικογένειας αυτού.
-
Όλοι οι δότες ελέγχονται αυστηρά για να πιστοποιηθεί ότι δεν πάσχουν ή είναι φορείς ασθενειών όπως HIV/AIDS, ηπατίτιδα Β&C, κυτταρομεγαλοϊός (CMV), σύφιλη, γονόρροια, κυστική ίνωση κ.α.
-
Το σπέρμα παραμένει απομονωμένο για 6 μήνες, ενόσω ολοκληρώνονται οι έλεγχοι του δότη και στη συνέχεια είναι διαθέσιμο.
-
Υπάρχουν όρια στον αριθμό των παιδιών που μπορεί να έρθουν στον κόσμο από τον ίδιο δότη.
Η από κοινού έγγραφη συναίνεση του ζεύγους για τη χρήση σπέρματος δότη είναι απαραίτητη.
