Διέγερση ωοθηκών - Φάρμακα
Στο πλαίσιο της εξωσωματικής γονιμοποίησης ή της πρόκλησης ωορρηξίας για την πραγματοποίηση σπερματέγχυσης οι ωοθήκες διεγείρονται ώστε να παράγουν περισσότερα του ενός ή δύο ωοθυλάκια σε ένα κύκλο. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ενέσεων γοναδοτροπινών.
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι:
- Κιτρική Κλομιφαίνη (Clomiphene citrate ή Serpaphar) – Αποτελεί φάρμακο που χρησιμοποιείται στη θεραπεία της υπογονιμότητας ευρέως και υπάρχει μεγάλη εμπειρία στη χρήση του. Δεν είναι ορμόνη η ίδια η Κλομιφαίνη, επιδρά όμως στον εγκέφαλο της γυναίκας διεγείροντας την απελευθέρωση ορμονών που στη συνέχεια επιδρούν στις ωοθήκες ξεκινώντας έτσι τη δημιουργία ωοθυλακίων τα οποία τελικά φτάνουν σε κατάλληλο μέγεθος ώστε να αποδώσουν ώριμα ωάρια με την πρόκληση ωορρηξίας. Λαμβάνεται σε μορφή χαπιού και δόσεις που αποφασίζονται από τον ειδικό ιατρό γονιμότητας αναλόγως των παραμέτρων του κάθε ζευγαριού. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σπάνιες και περιορίζονται σε πονοκέφαλο και οπτικές διαταραχές. Σε κάποιες περιπτώσεις η χρήση κλομιφαίνης περιορίζει τη σωστή ανάπτυξη του ενδομητρίου.
- Φάρμακα διέγερσης - Γοναδοτροπίνες: Ωοθυλακιοτρόπος και Ωχρινοτρόπος ορμόνη (Gonal-F, Menopure, Altermon, Puregon) : Αυτά είναι σε ενέσιμη μορφή και χορηγούνται καθημερινά με μικρή βελόνη κάτω από το δέρμα της κοιλιάς της γυναίκας. Η δράση τους είναι να προκαλούν τη δημιουργία ωοθυλακίων από τις ωοθήκες, πιο πολλά από ένα ή δύο πού δημιουργούνται κατά τη διάρκεια ενός φυσικού κύκλου, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα γονιμοποίησης.
- Φάρμακα αναστολής ωορρηξίας - Ανταγωνιστές και ανάλογα της εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH antagonists: Cetrotide, Orgalutran, GnRH analogue: Arvekap): Αυτά είναι σε ενέσιμη μορφή, χορηγούνται καθημερινά - αναλόγως του πρωτοκόλλου που ακολουθείται - με μικρή βελόνη κάτω από το δέρμα της γυναίκας και η δράση τους είναι να εμποδίσουν να προκληθεί η ωορρηξία των διεγερμένων ωοθυλακίων έως ότου κρίνουμε σκόπιμο κατά την παρακολούθηση της διαδικασίας.
- Φάρμακα πρόκλησης ωοθυλακιορρηξίας - χοριακή γοναδοτροπίνη (Pregnyl, Ovitrelle): Αυτά είναι σε ενέσιμη μορφή και χορηγούνται εφάπαξ με μικρή βελόνη κάτω από το δέρμα της κοιλιάς της γυναίκας σε συγκεκριμένη ώρα και ημερομηνία, όταν τα ωοθυλάκια που παρακολουθούμε έχουν το κατάλληλο μέγεθος και αριθμό.
Μετά και την χορήγηση της χοριακής γοναδοτροπίνης δεν πραγματοποιούνται πλέον άλλες ενέσεις, ενώ η ωοληψία (σε περίπτωση εξωσωματικής γονιμοποίησης) ή η σπερματέγχυση πραγματοποιούνται 34-40 ώρες μετά την τελευταία ένεση.
Η όλη διαδικασία διαρκεί 8 - 14 ημέρες, αναλόγως της ανταπόκρισης των ωοθηκών στη διέγερση.
Κατά την διάρκεια της διέγερσης πραγματοποιείτε τακτικός υπερηχογραφικός έλεγχος για το μέγεθος και τον αριθμό των ωοθυλακίων και το πάχος του ενδομητρίου, συνήθως κάθε 2-3 ημέρες. Επίσης γίνεται διαδοχικά ορμονικός έλεγχος.
Οι δόσεις των γοναδοτροπινών που θα χορηγηθούν είναι προσεκτικά επιλεγμένες για την κάθε γυναίκα αναλόγως της ηλικίας της, των υπερηχογραφικών ευρημάτων πριν τη διέγερση (αριθμός καταβολών, Antral Follicle Count - AFC), τον ορμονικό της έλεγχο (ΑΜΗ – αντιμυλλέριος ορμόνη) και την εμπειρία από προηγούμενες προσπάθειες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που ενδεχομένως έχει κάνει.
